Kultura od nowa.. (kilka refleksji po gdańskiej konferencji)

W ubiegły piątek (tj. 18 września) w Gdańsku, na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego odbyła się konferencja „Kultura od nowa. Badania-Trendy-Praktyka„. Jej głównym organizatorem był Instytut Kultury Miejskiej, a współorganizatorami Pracownia Edukacji Medialnej IP UG, Zakład Antropologii Społecznej IFSiD UG i Ośrodek Badań i Analiz Społecznych. Miałam przyjemność wystąpić na omawianej konferencji w roli prelegentki (o czym piszę poniżej).

Niestety nie uczestniczyłam w panelu otwierającym konferencję, na którym Piotr Zbieranek (IBGR) opowiadał o kulturze jako czynniku jakości życiu Pomorzan, a Joanna Kabrońska (PG) przedstawiła znaczenie big data w przestrzeni kultury. Na szczęście organizatorzy zarejestrowali wszystkie wystąpienia i na dniach udostępnia je na swojej stronie internetowej.

Po przerwie kawowej (i burzliwych dyskusjach w kuluarach) rozpoczęły się dwie równolegle sesje: „polityka kulturalna i zarządzie kulturą” oraz „nowe media – zjawiska”. Uczestniczyłam jako słuchaczka w pierwszej z nich. Na początku trzy studentki z Uniwersytetu Gdańskiego – Daria Cherek, Karolina Chojdak i Beata Kramarczyk, opowiedziały o swoim badaniu gdańskich klubokawiarni. Dziewczyny skupiły się przede wszystkim na krytycznym spojrzeniu na przeprowadzone przez siebie badania (metodologię, terminologie, zasięg badania itd.). Pełen raport z realizacji projektu dostępny jest TUTAJ.

Następnie Maciej Kowalewski (USz) mówił o nowych rolach środowisk twórczych na przykładzie badania współpracy instytucji pomocy społecznej z artystami w Szczecinie i województwie zachodniopomorskim, a dokładnie o potencjale jaki rodzi ta współpraca ale także o problemach, dylematach i napięciach.

 

 

W kolejnym wystąpieniu przedstawiciele Regionalnego Obserwatorium Kultury z Katowic zaprezentowali metodykę pracy ośrodka w badaniach etnograficznych (m.in. tandemy badawcze: doświadczony badacz-etnograf + student/tka etnologii) oraz obszary jego działalności. O ROKu więcej można przeczytać TUTAJ.

Demokratycznym praktykom artystycznym na przykładzie teatru dokumentalnego było poświęcone wystąpienie Kasi Niziołek z Uniwersytetu w Białymstoku. Mówiła m.in. o metodyce pracy w teatrze dokumentalnym oraz przedstawiła 4 typy uczestnictwa w sztuce (odbiorcze, zawartościowe, kooperacyjne, autonomiczne).

Panel zamykał Bartosz Wysocki (UG) z wystąpieniem dotyczącym społeczeństwa informacyjnego z perspektywy europejskiej, który rozbawił zebraną publiczność historyjką o afrykańskim słoniu i wikłacz czerwonodziobym, przy pomocy której chciał zobrazować zmianę paradygmatu z analogowego na cyfrowy i wynikający z tego proces konkurowania o zasoby kulturowe.

Po dłuższej przerwie obiadowej (pycha kanapki! :)) odbyły się dwie kolejne sesje panelowe: „nowe media – instytucje” i „edukacja i animacja”. Uczestniczyłam jako słuchaczka i prelegentka w pierwszy z paneli. Na początku Łukasz Maźnica (UE w Krakowie) opowiedział o szansach i zagrożeniach wynikających z wykorzystywania selfie w przestrzeni muzealnej. Wśród szans wymienił m.in. demitologizacja muzeum, zainteresowanie muzeum nowych grup odbiorców czy promocja działań instytucji. Jako zagrożenia wskazał m.in. zagrożenie fizyczne dla dzieł, komercjalizacja muzeów czy też zniechęcanie dotychczasowej publiczności do kolejnych odwiedzin.

Mój referat pojawił się jako drugi. Moje wystąpienie zatytułowałam „Nowe modele produkcji kulturowej a kultury kultury muzycznej. Analiza zjawiska na przykładzie polskich firm fonograficznych”.

Z uwagi na zaproponowaną przez organizatorów formę wystąpień (tj. 10 minutowe wystąpienia problemowe), zaprezentowałam główne osie różnicowania modeli produkcji kulturowe w branży fonograficznej i omówiłam to zjawisko tylko na dwóch, ale za to bardzo skrajnych przykładach. Moja pełna prezentacja dostępna jest TUTAJ.

Po mnie głos zabrali Gosia Skowrońska i Maciej Białous z Białegostoku, którzy opowiedzieli o wykorzystywaniu Internetu i innych nowych technologii przez instytucje kultury w celu zwiększenia dostępu do wydarzeń oraz budowania poprawnej komunikacji z odbiorcami. Na przykładzie przeprowadzonych analiz ofert kulturalnych (Białystok i Suwałki) wskazywali na istnienie szeregu praktyk pozorowania działań komunikacyjnych z wykorzystaniem nowych technologii.

Ostatnie wstąpienie w tym panelu należało do Łukasza Maźnicy, który pod nieobecność Wojciecha Kowalika (AGH) przedstawił referat zatytułowany „Digitalizacja dziedzictwa kulturowego a inkluzja społeczna i zwiększanie uczestnictwa w kulturze”. Na przykładzie badania używania i rozpoznawalności polskich serwisów internetowych zajmujących się dygitalizacją zasobów kultury omówił problem świadomości Polaków o procesie dygitalizacji.

Konferencję zamykało wystąpienie Radka Kossakowskiego (UG), który zaprezentował nam wstępne ustalenia płynące z realizacji projektu metaewaluacja istniejących już raportów  o stanie kultury. Z jego prezentacji płyną dwa wnioski: z jednej strony pracownicy instytucji kultury niespecjalnie są zainteresowani tego typu publikacjami, z drugiej – zdarza się, że autorzy/badacze piszą zbyt heremetyczne opracowania często okraszone pretensjonalnymi rekomendacjami pisanymi albo na wysokim poziomie ogólności albo w oderwaniu od rzeczywistości.

Gdańską konferencję należy zaliczyć do udanych! Przede wszystkim wysłuchaliśmy wielu ciekawych i konkretnych (!) wystąpień. Ponadto podczas wydarzenia panowała sympatyczna i dość luźna atmosfera, pozbawiona kłótni i dywagacji o zabarwieniu personalnych (a nie merytorycznym).

Pełen program konferencji