Edukacja muzyczna oparta o model partycypacyjny a zachowania społeczne i uczestnictwo w kulturze (raport z badania)

Właśnie ukazał się raport z eksploracyjnego badania edukacji muzycznej opartej o model partycypacyjny.

Z pełnym raportem można się zapoznać TUTAJ. Wersja po angielsku dostępna jest TUTAJ.

Prezentowane w niniejszym raporcie badanie to studium przypadku realizacji edukacyjnego projektu muzycznego opartego o model partycypacyjny w jednej ze świetlic środowiskowych znajdujących się na warszawskiej Pradze Południe. Z uwagi na zakres prac badawczych omawiane studium ma charakter eksploracyjny. Głównymi jego celami są próba przedstawienia na konkretnym przykładzie specyfiki edukacji muzycznej opartej o model partycypacyjny oraz wskazanie obszarów i szczegółowych tematów wartych podjęcia w ramach kolejnych badań.

Liczne obserwacje oraz własne doświadczenie pedagogiczne nabyte podczas uczestnictwa w wielu projektach o charakterze edukacyjnym i antydyskryminacyjnym skłoniły nas do podjęcia próby opisania względnie uniwersalnych elementów charakteryzujących model partycypacyjny edukacji muzycznej. Nie było naszą intencją tworzenie nowej, autorskiej metody, ani prezentowanie zalet i wad metod, którymi sami pracujemy; chcieliśmy raczej poczynić pierwsze kroki na drodze do zdefiniowania ram metodycznych gotowych pomieścić wiele uznanych i sprawdzonych metod. Intencją naszą jest, aby ramy te mogły stanowić podstawę bezpiecznego i efektywnego działania dla pedagogów stosujących w swej pracy śpiew, grę na instrumentach i elementy improwizacji. Stosowany przez nas model partycypacyjny wciąż nie doczekał się na polskim gruncie literatury przedmiotu ani satysfakcjonującej ilości danych naukowych. Zdecydowana większość poświęconych mu publikacji ukazała się jedynie nakładem wydawnictw zagranicznych i wciąż nie zostało przetłumaczonych na język polski (Elliott 1995, 2015; Mills 2005; Chambers 2007). Boleśnie odczuwalny jest także brak spójnej ramy metodycznej mogącej służyć za podporę nauczycielom  i animatorom muzycznym pracującym z dziećmi i młodzieżą w ramach edukacji powszechnej oraz w obszarze edukacji nieformalnej.

Wśród najważniejszych wyzwań, na jakie natrafiliśmy rozpoczynając pracę w placówce, wymienić należy konieczność dopasowania formuły zajęć do planu działania ośrodka o charakterze ogólnowychowawczym, w której muzyka nie jest dziedziną priorytetową. Przed rozpoczęciem pracy edukator zmuszony jest zadać sobie pytanie o rolę edukacji muzycznej w placówce – powinna ona bowiem służyć nie tylko uczniom, ale i wychowawcom oraz sprzyjać całości procesów edukacyjnych i społecznych których staje się ogniwem. Dodatkowymi wyzwaniami są: brak stałej grupy (część dzieci chodzi do placówki nieregularnie), duże zróżnicowanie wiekowe, oraz znaczące różnice w zakresie sytuacji materialnej rodzin, z których pochodzą dzieci (to przejawia się m.in. w tym, że zdecydowana większość dzieci nie posiada na własność instrumentu muzycznego, na którym mogłaby ćwiczyć poza świetlicą).